Open source is geen Kaboutertjeswerk
open source publieke sector digital commons
1 september 2025
Steeds meer overheden stappen over op open source. Dat klinkt vooruitstrevend: bestaande open source software gebruiken, of nieuwe software laten ontwikkelen en die ook open source beschikbaar maken. Maar vaak sluipt er een misvatting in het denken.
In de hoofden van bestuurders leeft soms het beeld van een “open source community” als een diffuse groep developers die vanuit hun zolderkamer gratis software maken en onderhouden. Dat beeld klopt half–sommige projecten die hun oorsprong vinden in academische of persoonlijke passie, zoals wetenschappelijke tools of tools voor creativiteit, kennen een actieve community van gebruikers die ook proactief bijdragen aan de ontwikkeling: gebruiker-ontwikkelaars of prosumers. Maar het is een vergissing om te denken dat dit universeel geldt en automatisch gebeurt.
Als een overheid open source software bouwt of laat bouwen, ontstaat er niet vanzelf een leger vrijwilligers in de buitenwereld dat de code onderhoudt. Er komen geen kaboutertjes langs. De overheidsorganisatie is namelijk zelf die gebruiker-ontwikkelaar, of zou dat moeten zijn. Onderhoud en doorontwikkeling moeten dus ook door die overheid zelf worden gedaan–met eigen developers of ingehuurde expertise, en door samenwerkingen op te zoeken met andere organisaties die ook prosumer willen worden.
Het denken moet daarom kantelen: niet zoeken naar “open source communities” in de hoop dat je onderhoud van je brouwsels daar kunt uitbesteden, maar zelf organiseren van een community van prosumer-organisaties. Pas dan komt de belofte van open source–gedeelde kosten, gedeelde kennis, gedeelde innovatie–echt tot leven.
Andere aantekeningen
Single Point of Failure
31 augustus 2025
We vrezen vaak het single point of failure — één plek waar alles kan vastlopen of lekken. Maar juist daar zit ook de sleutel: één plek om te sturen, te beveiligen en fouten te herstellen. Of het nu gaat om een AI-gateway die digitale autonomie waarborgt, of een centraal administratiekantoor voor medisch onderzoek dat privacy en toestemming strak beheert: kwetsbaarheid en mitigatie vallen samen. De crux is niet óf je centraliseert, maar hóe je dat ene punt zo inricht dat het een bron van vertrouwen wordt.
pOS feature #1: Happy Highlighter
22 januari 2021
Om mezelf wat meer te dwingen de dingen te doen waar ik blij van word, heb ik een nieuwe "life hack" of "persoonlijk O.S." feature. Ik heb me voorgenomen om leuke dingen wat vaker snel en kort te beschrijven in dit soort mini blogjes. Daarbij "nudge" ik mezelf om telkens te checken of ik bezig ben met de dingen waar ik bezig mee wil zijn.
There be Easter Eggs
20 december 2021
Tijdens mijn studie informatica was ïk gefascineerd door natuurlijke algoritmes of natural computing. Voorbeelden daarvan zijn cellulaire automaten, neurale netwerken, evolutie en zwerm-intelligentie.